مقدمه:

پس انداز یکی از مهمترین کارهای بشر در آینده نگری و اطمینان ازتامین نیازهای خود در آینده است بطوریکه این کار هم اکنون یک فرهنگ در زندگی بشر محسوب می شود و در تقویم جهانی نیز براساس حساسیت امر پس انداز یک روز به نام روز جهانی پس انداز تعریف شده است.

در ایران شاید بدلیل تورم و افزایش سطح توقعات مردم ، فرهنگ پس انداز اندکی کم رونق شده اما آنچه که می‌تواند از نظر اقتصادی مشکل پس انداز در ایران تلقی شود، اولاً، تخصیص سهم عمده‌ای از درآمد ملی به مخارج مصرفی علیرغم توسعه نیافتگی کشور و ثانیاً، عدم شکل گیری پس انداز محدود موجود به صورت دارائیهای متعارف یعنی مواردی از قبیل سپردهٔ سرمایه گذاری بانکی، سهام، اوراق قرضه و ... است.

علی ایحال آنچه در زیر مطالعه می کنید در مورد فرهنگ پس انداز و نقش آن در اقتصاد دنیا می باشد که به همین مناسبت در نظر داریم شما خوانندگان نشریه را با این روز و اهداف آن بیشتر آشنا می‌کنیم.

آیا می دانستیم که:

در تقویم جهانی روز 31 اکتبر (مصادف با 9 آبان) به عنوان روز جهانی پس‌انداز تعریف شده است و کمپین‌های مختلف در این زمینه نقش مهمی در افزایش پس‌انداز در این کشورها داشته‌اند.

عدم امنیت اقتصادی و دچار قرض و فقر شدن کابوسی است که می‌تواند هر خانواده و جامعه‌ای که دچارش باشد را عذاب دهد. یک راه خوب برای دچار نشدن به این مسئله عادت کردن به پس‌انداز است و بهترین کار برای یادآوری آن اعلام یک روز جهانی برای آن است. 31 اکتبر (مصادف با 9 آبان) روز جهانی پس‌انداز نیز هست.

روز جهانی پس‌انداز چیست؟

تاریخچه تعیین روز جهانی پس‌انداز به 31 اکتبر (مصادف با 9 آبان) سال 1924 برمی‌گردد. در آخرین روز از برگزاری اولین کنگره بین‌المللی بانک‌های پس‌انداز در شهر میلان ایتالیا بود که پروفسور ایتالیایی به نام فیلیپو راوازی این روز را به‌عنوان روز جهانی پس‌انداز اعلام و معرفی کرد.

روز جهانی پس‌انداز یا روز صرفه‌جویی برای اطلاع‌رسانی این موضوع به مردم سراسر جهان ایجاد شد که پس‌انداز کردن پول در بانک بهتر از نگه‌داشتن پول زیر بالش‌هایشان است. از دیدگاه بنیان‌گذاران در این روز باید تبلیغ کردن پس‌انداز کردن در سراسر جهان انجام شود و بانک‌ها باید در این فرایند تبلیغاتی با مدارس و انجمن‌های مذهبی، ورزشی و فرهنگی همکاری کنند.

معمولاً 31 اکتبر (مصادف با 9 آبان)  را در کشورها به‌عنوان روز جهانی پس‌انداز در نظر گرفته می‌شود. بااین‌حال در کشورهایی که این روز در آن‌ها تعطیل رسمی است روز کاری دیگری نزدیک به این روز را در نظر می‌گیرند. دلیل آن‌هم این است که در این روز بانک‌ها باز باشند تا افراد بتوانند پس‌انداز داشته باشند. به‌طور مثال چون 31 اکتبر در برخی ایالت‌های آلمان تعطیل رسمی است اولین روز کاری قبل از 31 اکتبر روز پس‌انداز است.

ایده این روز از کجا آمد؟

ایده روز جهانی صرفه‌جویی هم مثل بیشتر ایده‌های دیگر دارای سابقه و پیشینه است. تا پیش از اعلام این روز در جهان نمونه‌هایی از این روز در سطح ملی در برخی کشورها برای توجه به ایده پس‌انداز کردن برای داشتن آینده‌ای بهتر و حفظ امنیت اقتصادی شکل‌گرفته بود. اسپانیا اولین کشوری بود که چنین روزی را در سال 1921 اعلام کرد. در آمریکا نیز چنین روزی وجود داشت. به‌علاوه در کشورهایی نظیر آلمان این نیاز وجود داشت که اعتماد ازدست‌رفته مردمی که در جریان رفورم اقتصادی سال 1923 این کشور پس‌اندازهایشان را از دست داده بودند دوباره بازسازی شود. تمام این اتفاق‌های کشوری زمینه‌ساز تعریف این روز جهانی شد.

اوج محبوبیت روز جهانی پس انداز  در دهه 50 و 60 میلادی

بعد از جنگ جهانی دوم توجه‌ها به روز جهانی پس‌انداز و صرفه‌جویی بیشتر شد. اوج محبوبیت این روز در بین سال‌های 1955 تا 1970 بود. این روز عملاً در برخی کشورها مثل اتریش به‌صورت یک سنت درآمد تا جایی که در این کشور حتی یک سمبل برای پس‌انداز به نام اسپاری‌فرو  (Sparefroh) که به معنی پس‌انداز کننده شادمان است ایجاد شد.

این نماد برای مردم این کشور حتی از رئیس‌جمهور هم شناخته‌شده‌تر است و حتی خیابانی به نام خود دارد. در سال‌های دهه هفتاد میلادی نشریه Sparefroh-Journal  که مجله‌ای آموزشی برای جوانان بود به شمارگان 400 هزار نسخه رسید.

و اما در عصر حاضر:

امروزه بیشتر توجه بانک‌ها به برگزاری و سازمان‌دهی این روز در کشورهای درحال‌توسعه و در بین مردمی است که تابه‌حال به خدمات بانکی دسترسی نداشته‌اند. بانک‌های پس‌انداز با ایجاد برنامه‌هایی ازاین‌دست در کنیا، سریلانکا، تانزانیا و دیگر کشورهای دنیا اجرا شده است.

روز جهانی پس‌انداز در سال 2019

امسال هم برنامه‌ها و رویدادهای مختلفی در کشورهایی مثل اسپانیا، لهستان، نروژ، اندونزی و دیگر کشورها تدارک دیده شده است. که نمونه آن سخنرانی رییس بانک مرکزی ج.د.کنگو بمناسبت «روز جهانی سپرده پس انداز» است.

آقای دئوگراسیاس موتومبو (DeograciasMutombo) رییس بانک مرکزی جمهوری دموکراتیک کنگو بمناسبت «روز جهانی پس انداز» در 31 اکتبر 2019 (9 آبان ماه 1398) به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی در این سخنرانی اعلام کرد " طی 8 سال اخیر تعداد حساب‌های بانکی فعال نزد موسسات مالی در این کشور 4 برابر شده است .

وی روز جهانی پس انداز (JIE) در چارچوب برنامه ملی آموزش مالی و با هدف ایفای نقش در بهبود شمول مالی در ج.د.کنگو هر ساله در این کشور برگزار می‌شود و تلاش می‌کند که برای نزدیکی بیشتر مردم با موسسات مالی فرهنگ پس انداز نزد شهروندان را ترویج نماید.

نتایج حاصله از تحقیق صورت گرفته توسط برنامه ملی آموزش مالی» (PNEF) در این رابطه نشان داده است که مردم ج.د.کنگو نیاز به آموزش مالی دارند؛ چراکه بررسی‌ها نشان داده که تنها 21 درصد شهروندان این کشور بطور منظم پس انداز دارند و 38درصد کارمندان (حقوق بگیران) قبل از پایان ماه با کمبود پول مواجه هستند و 69 درصد افراد بدهی‌های خود به بانک را پرداخت نمی‌کنند و اینکه 17درصد وام گیرندگان برای حضور در پروژه‌هایی که سود دهی دارد سرمایه‌گذاری می‌کنند!